fot. Orso / Shutterstock.com
Na początku 2021 roku ukazała się informacja, która wstrząsnęła rolnikami. Chodzi o projekt zmian w ustawie dotyczącej oskładkowania przychodów osób, które mają gospodarstwo rolne powyżej 1 ha, a jednocześnie prowadzą działalność gospodarczą niewielkich rozmiarów. Zgodnie z jego założeniami, miałoby ich obowiązywać ubezpieczenie w ZUS. Nowe przepisy miałyby obowiązywać od 2022 roku. Dowiedz się więcej i sprawdź odpowiedź na pytanie: KRUS czy ZUS.
Nowy projekt ustawy zakłada nałożenie na rolników obowiązku ubezpieczenia w ZUS, jeśli ci prowadzą jakąkolwiek działalność gospodarczą. Zmiana dotknie głównie właścicieli niewielkich sklepików wiejskich, przydomowych zakładów fryzjerskich, mleczarni, ubojni, przetwórni płodów rolnych oraz gospodarstw agroturystycznych, którzy mogą być zmuszeni płacić kilkakrotnie wyższe składki na ubezpieczenie społeczne niż obecnie.
Zmiany w KRUS wraz z nastaniem 2021
Każdy rolnik, który prowadzi gospodarstwo rolne, ma obowiązek odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne za siebie oraz za pozostałych ubezpieczonych domowników. Wysokość opłat jest obliczana w wymiarze kwartalnym, w oparciu o wartość podstawowej emerytury.
W 2021 roku osoby, które podlegają ubezpieczeniu w KRUS i:
- mają gospodarstwo obejmujące mniej niż 50 ha oraz nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej, ani nie współpracują przy jej funkcjonowaniu, zapłacą wyłącznie dwie składki na ubezpieczenia: podstawowe emerytalno-rentowe oraz wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie.
- posiadają gospodarstwo obejmujące obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych, będą musiały nie tylko zapłacić za podstawowe ubezpieczenie społeczne, ale także uiścić dodatkową składkę zależną od wielkości gospodarstwa. Im większe pole, tym wyższy koszt ubezpieczenia.
Największy wydatek czeka osoby, które prowadzą jednocześnie gospodarstwo rolne i pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracują przy jej prowadzeniu. W 2021 roku wysokość ich podstawowej składki za ubezpieczenie emerytalno-rentowe będzie dwukrotnie wyższa niż dla rolników zajmujących się wyłącznie uprawą pola. Oprócz tego takie osoby mają obowiązek zapłacić także składki za ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz dodatkową kwotę zależną od wielkości gospodarstwa.
Składki KRUS – 1 kwartał 2021
Wysokość składki za ubezpieczenie społeczne jest ogłaszana przez Prezesa KRUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem kolejnego kwartału. Opłata za ubezpieczenie rolników za I kwartał rośnie wraz z wielkością gospodarstwa rolnego. W tym roku miesięczna składka wynosi:
- 139 zł – gospodarstwo mniejsze niż 50 ha,
- 256 zł – od 50 do 100 ha,
- 372 zł – od 100 do 150 ha,
- 489 zł – od 150 ha do 300 ha,
- 606 zł – od 300 ha wzwyż.
Koszt ubezpieczenia domownika, niezależnie od wielkości gospodarstwa, wynosi – 139 zł.
Z kolei osoby, które oprócz uprawiania ziemi, trudnią się jednocześnie prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej, będą musiały zapłacić co miesiąc odpowiednio:
- 236 zł – gospodarstwo mniejsze niż 50 ha,
- 353 zł – od 50 do 100 ha,
- 469 zł – od 100 do 150 ha,
- 586 zł – od 150 ha do 300 ha,
- 703 zł – od 300 ha wzwyż.
Natomiast domownik, który prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracuje przy jej prowadzeniu, zapłaci za swoje ubezpieczenie 236 zł. Jednocześnie opłata za ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie pozostaje bez zmian na tym samym poziomie – 42 zł miesięcznie dla każdej osoby objętej ubezpieczeniem KRUS.
Różnica w składkach pomiędzy KRUS a ZUS
Według projektu nowych zmian w przepisach dotyczących ubezpieczenia KRUS, rolnicy, którzy prowadzą własną działalność gospodarczą, a jednocześnie zajmują się gospodarstwem, będą zmuszeni odprowadzać swoje składki społeczne do ZUS, według stawek przeznaczonych dla przedsiębiorców.
Opłaty za ubezpieczenie w ZUS wynoszą 30% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia w kwocie brutto. W 2021 roku podstawa wymiaru stawek wynosi 3 155,40 zł. W związku z tym, miesięczny koszt ubezpieczenia społecznego, który musi uiścić każdy przedsiębiorca, to 1457,49zł. Jest to o 1221,49 zł więcej niż wysokość składki za ubezpieczenie społeczne w KRUSie.
Zmiany w opodatkowaniu działalności gospodarczej rolników wpłynęłyby pozytywnie przede wszystkim na stan budżetu państwa, a co za tym idzie funkcjonowanie jednostek samorządów terytorialnych oraz związków publicznoprawnych.
Czy ZUS dolicza KRUS do emerytury?
Wiele osób kilkakrotnie w ciągu życia zmienia swoje źródło finansowania i np. przestaje prowadzić gospodarstwo rolne na rzecz podjęcia zatrudnienia na umowę o pracę lub na odwrót – porzuca pracę na etacie i zamiast niej decyduje się uprawiać ziemię.
Należysz do grona osób, które zmieniły organ zarządzający systemem powszechnych ubezpieczeń społecznych z KRUS na ZUS lub odwrotnie? Zbliża się czas przejścia na emeryturę i zastanawiasz się, czy ZUS powiększy wysokość Twojego świadczenia o okres opłacania składek do KRUS? Wszystko zależy od Twojej daty urodzenia.
Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 roku, które uzyskały prawo do pobierania emerytury rolniczej i pracowniczej, muszą wybrać jedną z nich. W przypadku, jeśli emeryt nie spełnia warunków do uzyskania świadczenia rolniczego, ZUS zwiększy świadczenie za okres opłacania KRUS i na odwrót – w przypadku nieuzyskania prawa do emerytury pracowniczej, KRUS do podstawy wyliczenia emerytury doliczy okres ubezpieczenia w ZUS.
Inaczej wygląda sytuacja osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku. Jeśli:
- uzyskałeś prawo do emerytury rolniczej, czyli jesteś w wieku emerytalnym i przez 25 lat opłacałeś składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w KRUS, to do obliczania wysokości emerytury rolniczej będzie brany pod uwagę wyłącznie okres, podczas którego płaciłeś ubezpieczenie emerytalno-rentowe w KRUS. Organ nie doliczy do stażu ubezpieczenia czasu, w którym opłacałeś składki emerytalno-rentowe w ZUS, przez co nie podniesie kwoty emerytury,
- nie uzyskałeś prawa do emerytury rolniczej ze względu na niski okres ubezpieczenia w KRUS, ale pracowałeś na umowę o pracę przez jakiś czas i masz prawo do świadczenia pracowniczego, to ZUS uwzględni okres opłacania składek w KRUS i doliczy ich wartość do emerytury oraz odpowiednio zwiększy jej wysokość.
Istnieje także szansa pobierania świadczenia z dwóch źródeł – z KRUS i ZUS. Jest to możliwe, jeśli uzyskałeś prawo do pobierania emerytury rolniczej i po osiągnięciu wieku emerytalnego zgłosiłeś się do ZUS o wypłatę należnych pieniędzy za okres, w którym odprowadzałeś składki. Jednak pamiętaj, że przy krótkim stażu ubezpieczenia w ZUS nie otrzymasz świadczenia w kwocie minimalnej, tylko odpowiednio dopasowanej do okresu pracy.
Jeśli nie uzyskałeś prawa do pobierania emerytury w minimalnej wartości zarówno w ZUS, jak i KRUS, ze względu na brak odpowiednio długiego stażu ubezpieczenia w tych organach, to emeryturę otrzymasz wyłącznie z ZUSu w wysokości uzbieranych składek, powiększoną o okres odkładania składek w KRUS.
Czy można płacić KRUS i ZUS jednocześnie?
Prowadzenie gospodarstwa rolnego jest obarczone ryzykiem braku osiągania dochodów przez co najmniej kilka miesięcy w roku. Aby zachować płynność finansową, wielu rolników decyduje się założyć pozarolniczą działalność gospodarczą i np. prowadzić mały, wiejski sklep, ubojnię lub mleczarnię.
Jednak własna firma nie oznacza konieczności rezygnowania z KRUS ani opłacania składek jednocześnie do dwóch instytucji. Mimo prowadzenia działalności gospodarczej, jako rolnik możesz wciąż pozostać ubezpieczony w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Wystarczy tylko, że zgłosisz tę chęć w ciągu 14 dni od uruchomienia firmy w KRUS lub na wniosku CEIDG. Pamiętaj, że wraz z rozpoczęciem prowadzenia działalności podwoi się wysokość podstawowej składki za ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Nie istnieje za to możliwość odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne w obu instytucjach.
Jeśli jesteś rolnikiem, który prowadzi zarówno gospodarstwo, rolne jak i działalność pozarolniczą, to należysz do grona osób zwolnionych z obowiązku opłacania składek do ZUS na rzecz podwójnej składki emerytalno-rentowej. Od 2022 roku sytuacja ta może ulec zmianie i rolnicy-przedsiębiorcy będą zmuszeni płacić za ubezpieczenie społeczne w ZUSie.
Jak założyć firmę, będąc ubezpieczonym w KRUS?
Działalność gospodarczą może założyć każdy, w tym także rolnik. Wystarczy złożyć właściwy wniosek do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jednak, aby jednocześnie zachować prawo do ubezpieczenia w KRUS, musisz spełnić następujące warunki:
- nierozerwalnie opłacać składki od co najmniej 3 lat,
- nie być zatrudnionym na umowie o pracę w innym miejscu,
- nie mieć prawa do emerytury, renty lub innych świadczeń wynikających z ubezpieczenia społecznego,
- złożyć stosowne pismo o chęci kontynuowania ubezpieczenia do KRUS w ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności lub złożyć takie oświadczenie na wniosku do CEIDG.
Jeśli po roku prowadzenia firmy chcesz kontynuować swoją działalność, musisz złożyć oświadczenie o nieprzekroczeniu progu należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W przypadku osiągnięcia wyższych dochodów zostaniesz przeniesiony do ZUS i zobowiązany do opłacania składek, jak przedsiębiorca.
Jak przejść z ZUS na KRUS?
Dla wielu osób comiesięczna składka na ubezpieczenie w ZUS to duże obciążenie finansowe. Chciałbyś obniżyć koszty utrzymania Twojej firmy? Dobrym pomysłem jest zmiana organu ubezpieczeniowego z ZUS na KRUS. Aby to zrobić, musisz:
- posiadać co najmniej 1 ha gruntu rolnego odpowiedniej klasy,
- wyrejestrować działalność gospodarczą z CEIDG,
- zgłosić się do ubezpieczenia do KRUSu,
- przez 3 lata nieprzerwanie opłacać składkę na ubezpieczenie społeczne. W tym czasie zabronione jest także podejmowanie pracy na umowę o pracę.
Po tym okresie wystarczy, że zgłosisz się ponownie do CEIDG z zamiarem prowadzenia działalności gospodarczej i wyrazisz chęć kontynuowania ubezpieczenia w KRUS.
Jak rozliczyć pit z ZUS i KRUS?
Do końca lutego 2021 roku każdy rencista oraz emeryt otrzyma od właściwego organu wypełniony formularz PIT-40A lub PIT-11A. Osoby, które dostaną dokumenty, powinny złożyć zeznanie podatkowe PIT-36 lub PIT-38 w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania, najpóźniej 30 kwietnia 2021 roku.
Obecnie można to zrobić także za pośrednictwem usługi przygotowanej przez Ministerstwo Finansów „Twój e-PIT”, która jest dostępna na stronie: www.podatki.gov.pl. Po 15 lutego znajdziesz tam wszystkie swoje zeznania podatkowe z ZUS. Formularz z KRUS zostanie Ci dostarczony pocztą. Następnie wystarczy, że zalogujesz się na swoje konto oraz uzupełnisz wniosek o dane umieszczone na PIT i zaakceptujesz formularz. To szybkie, wygodne i bezpieczne rozwiązanie.
Zmiany w przepisach dotyczących ubezpieczenia mogą dotknąć nawet kilkaset tysięcy osób w całej Polsce. Zanim zdecydujesz się na wybór organu ubezpieczenia, dokładnie przeanalizuj każdą opcję. Możesz także skontaktować się z biurem obsługi klienta ZUS lub KRUS – zrób to telefonicznie lub za pośrednictwem skrzynki ePUAP.